Een scheiding meemaken is voor niemand leuk. Niet voor jou als kind, niet voor je eventuele broers of zussen en ook niet voor je ouders. Mensen die een scheiding als kind hebben meegemaakt hoor ik vaak zeggen dat het allemaal wel mee viel. Het was beter voor iedereen. Ik ben van mening dat dit deels klopt. Ik weet ook dat er een andere kant is. Een kant die vaak onderbelicht is en wellicht medeverantwoordelijk voor de problemen waar jij nu tegenaan loopt. Ik wil je graag mijn verhaal vertellen.
Voor, tijdens en na
Bij een scheiding is er altijd een aanloop tot de scheiding. Uiteindelijk wordt de knoop doorgehakt. Vervolgens is er een nasleep van de scheiding. Juist de periode voor en na de scheiding heb ik als verschrikkelijk ervaren. Het was dus niet zo zeer de scheiding zelf. Ik was het er grondig mee eens dat mijn ouders er een punt achter gingen zetten. Als dit maar ophield. Ik hoopte op betere tijden. Toch is de nasleep van de scheiding hetgeen mij het meest is bij gebleven. Dit is ook de periode waar ik mij het meest eenzaam en onbegrepen heb gevoeld.
Eenzaam en alleen
But, first things first. De aanloop naar de scheiding werd in mijn situatie gekenmerkt door veel ruzie. Heftige ruzies. Argumenten, stemverheffingen en schreeuwpartijen. Op alle terreinen waren er discussiepunten. Soms wisselden deze periodes zich af met relatieve rust, maar dit herstelde niet wat er kapot werd gemaakt. Niet bij mijn ouders, maar zeker niet bij mij. Ik zag mijn ouders zo vaak boos op elkaar. Wat kon ik hiermee? Lag het aan mij? Deed ik iets wat dit veroorzaakte?
Ik heb me erg alleen gevoeld in deze periode. Ook voelde ik me onveilig. Wie keek er naar mij om tijdens deze heftige ruzies? Wie zorgde er voor mij? Papa? Mama? Hallo? Ik ben ook bang en verward hoor. Helaas, ze gingen helemaal op in elkaar. Voor mij zat er niets anders op dan het zelf op te lossen. Maar hoe? Ik was een jaar of 8-9. Dat kan je niet alleen. Het is veel te veel voor een kind. Het was te veel voor mij. Ik kon niet uit de voeten met al die heftige emoties. Boosheid, woede en verdriet. Mijn kleine lichaam werd overspoeld. Ik wist me geen raad met mezelf. Dit zijn precies de momenten waar overlevingsmechanismen geboren worden. Waar kinderen deurtjes dicht doen in zichzelf. Delen van zichzelf afsluiten om te kunnen overleven zonder helemaal ten onder te gaan aan alle gevoelens en emoties.
De hoop gloort
Uiteindelijk heeft al deze onenigheid en ruzie geleid tot de scheiding van mijn ouders. Uiteraard ging deze gepaard met veel onbegrip, boosheid en verdriet van beide kanten. Inmiddels was ik 16 jaar. Ik had enorm de hoop dat de rust weder zou keren en dat we verder zouden kunnen gaan en dit achter ons konden laten. Deze hoop bleek ijdel. Het tegenovergestelde gebeurde. Het leek wel erger te worden.
Desillusie
De ruzies gingen verder op afstand en erger nog ik was er een schakel in geworden. Ik hoorde vaak van mijn moeder wat mijn vader allemaal niet deed en wat hij in haar ogen wel had moeten doen. Mijn vader gaf mijn moeder de schuld. En ik? Ik zat ertussenin. Dit was echt verschrikkelijk. Als kind van mijn ouders wilde ik niemand afvallen. Ondertussen hoorde ik wel al die klote verhalen. Wat moet ik er mee? Laat me gewoon met rust met die ellende. Dit zijn zinnen die ik regelmatig uitsprak. Maar zo werkt het natuurlijk niet in de praktijk.
Ik woonde bij mijn moeder. Die heeft wel gezorgd voor een fijn onderkomen en een eigen kamer. Maar zij kon ook niet voorkomen dat ik dag in en dag uit geconfronteerd werd met haar verdriet, machteloosheid en haar boosheid richting mijn vader. Ik heb haar zoveel mogelijk proberen te steunen. En juist dat is zo verwrongen. Het had eigenlijk andersom moeten zijn. Ik en mijn broer hadden haar steun en ook die van mijn vader moeten krijgen. Dit had gemoeten, maar dat wil niet zeggen dat je het krijgt. Dit is een pijnlijk punt in veel scheidingen. Mijn ouders waren beide overspoeld met hun eigen emoties. Ik voelde geen ruimte voor mijn verdriet en boosheid over de hele situatie voor, tijdens en na de scheiding.
Effecten van een scheiding
Deze pijnlijke verhalen zijn wel de blauwdruk van hoe ik in het leven ben gaan staan (of waarschijnlijk al stond). Dit is waar ik de laatste jaren mijn handen aan vol heb gehad. Mezelf weer openen, waar ik me zo teruggetrokken heb. Ik heb het veel alleen moeten doen. Op mezelf aangewezen. Ik had weinig vertrouwen dat er ruimte was voor mijn emoties en dat ernaar geluisterd werd. Kortom dat ze er mogen zijn. Daarnaast heb ik geleerd om me af te stemmen op de buitenwereld. Wat heeft mijn moeder nodig om zich goed te voelen? Oppassen met wat ik zeg tegen mijn vader over mijn moeder. Op eieren lopen. Maar waar blijf ik dan? Wat wil ik?
Dit is echt in een notendop samengevat wat de effecten van de scheiding op mij hebben gehad en nog steeds hebben. Ik zal hier nog veel over schrijven en dieper ingaan op de verschillende aspecten. Het gaat niet alleen om de effecten voor, tijdens en na de scheiding, maar tevens over de kwaliteiten van mijn ouders om relaties aan te gaan en te onderhouden. Want van wie leer je dat? Juist van je ouders. Dat moet ik me zelf allemaal eigen maken door dit te leren van anderen.
Hoe verder?
Kortom, ik had nogal een achterstand in het leven. Dit ben ik nu hard bij aan het trekken, omdat je deze vaardigheden gewoon nodig hebt om relaties met anderen aan te kunnen gaan. Over hoe belangrijk relaties, aanraking en liefde zijn wil ik nu niet te diep ingaan. Maar het is een wezenlijk deel van het ‘goed’ in je vel zitten.
Ik kan me voorstellen dat je je in delen van mijn verhaal kan herkennen. Zeker als jouw ouders ook gescheiden zijn. Ook als ze niet gescheiden zijn, maar voor de goede vrede bij elkaar zijn gebleven, dan kan dit dezelfde uitwerkingen hebben. Ik wil wel benadrukken dat ieder mens zijn eigen verhaal heeft en ook zijn eigen unieke manieren van reageren op situaties.
Ik ben wel benieuwd of mensen zich in mijn verhaal herkennen. Mocht je er ook echt last van hebben in je dagelijkse leven, blijf dan niet aankloten en neem contact met me op. Je kan dit niet alleen. Het is niet erg om anderen mensen nodig te hebben.
Vele schouders maken lasten licht.
Ik kom gelukkig uit een heel fijn gezin wat dat betreft. Maar intens om te lezen en je kan je dan ook heel makkelijk verplaatsen in het kleine menneke in dit verhaal Mooi verwoord!
Groetjes, Marc (vd Molen?)